Nhà khoa học dùng ánh sáng để xóa kí ức của chuột (2014-10-18 13:54:28)
(Dân trí) - Các nhà khoa học vừa thực hiện thành công việc xóa kí ức của chuột, mở ra kì vọng mới về nghiên cứu trí nhớ. Đây là điều trước đó vốn chỉ biết đến từ các bộ phim khoa học viễn tưởng, đại loại như Men in Black.
Theo đó, các nhà
khoa học thuộc Đại học Stanford, dẫn đầu bởi Karl Diesseroth đã nghiên cứu
thành công kĩ thuật mới được gọi là optogenetics (trong tiếng Hi Lạp có nghĩa
là “nhìn thấy”) để nghiên cứu bộ não và các tế bào thần kinh bằng ánh sáng. Họ
đang kì vọng kĩ thuật này nhanh chóng trở thành phương pháp tiêu chuẩn để kiểm
tra các chức năng của não.
Kĩ thuật tên đã
được một nhóm các nhà khoa học khác đến từ Đại học UC Davis bao gồm Kazumasa
Tanaka, Brian Wiltgen và các đồng nghiệp áp dụng để thử nghiệm ý tưởng lâu dài
về thu hồi bộ nhớ.
Trong khoảng 40
năm, Wiltgen cho biết, nhà thần kinh học đã đưa ra giả thuyết rằng tập hợp ký ức
(những kí ức khác nhau trong não ở những điều kiện cụ thể) liên quan đến sự phối
hợp giữa vỏ não cerebral cortex và vùng Hồi hải mã (hippocampus).
Hồi hải mã hay hồi cá
ngựa (hippocampus) là một phần của não trước, là một cấu trúc nằm bên trong thuỳ
thái dương. Nó tạo thành một phần của hệ thống Limbic và có liên quan đến các hoạt
động lưu giữ thông tin và hình thành ký ức trong trí nhớ dài hạn và khả năng định
hướng trong không gian. Con người và các loài động vật có vú khác có hai hồi hải
mã, mỗi cái ở một bán cầu não.
Theo các nhà
khoa học, nếu vùng hồi hải mã bị hư hỏng, bệnh nhân sẽ mất đi các kí ức mà mình
đang có. Nhưng đó là trên lí thuyết bởi trên thực tế, việc kiểm tra trực tiếp
điều này rất khó. Tuy nhiên, kĩ thuật optogenetics sẽ cho phép thực hiện điều
này.
Wiltgen đã cùng Tanaka
sử dụng một con chuột đã bị biến đổi gen và “kích hoạt” các tế bào thần kinh
phát ra ánh sáng huỳnh quang màu xanh lá cây và thêm vào đó một loại protein
cho phép các tế bào có thể “tắt” ánh sáng này. Mục đích là để kiểm soát vỏ não
và hồi hải mã khi chuột ở hai quá trình phục hồi ký ức và học hỏi xung quanh, đồng
thời chuyển đổi chúng trực tiếp thông qua một sợi cáp quang.
Sau đó, nhóm đặt chuột vào một chiếc lồng có
tích hợp sẵn công cụ sốc điện nhẹ. Thông thường, các con chuột sẽ chúi mũi vào
xung quanh và khám phá nhưng do sốc điện, con chuột tỏ vẻ sợ hãi. Với kết quả
này, con chuột đã “học tập” được “bài học” về nguy hiểm.
Tiếp theo, các
nhà khoa học tiến hành “tắt” ánh sáng các tế bào thần kinh trong vùng hải mã cụ
thể. Ghi nhận sau đó cho thấy, những con chuột đã bị mất trí nhớ và trở về trạng
thái ban đầu, tức không sợ sệt gì.
Điều này đã giúp
các nhà khoa học biết rằng vỏ não không thể nhận thông tin một mình và phải cần
“đầu vào” từ vùng hải mã, do đó khi tác động vào vùng này bằng ánh sáng, con
người có thể kiểm soát được kí ức dễ dàng hơn.
Hiện nhóm nghiên cứu cho biết sẽ tìm hiểu kĩ hơn nữa trước khi ứng dụng trên con người.
Lâm Anh
(--- Dân Trí ---)